IKE czy IKZE? Porównanie i wskazówki, które konto wybrać

Indywidualne Konto Emerytalne (IKE) i Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE) to dwa najpopularniejsze w Polsce instrumenty dobrowolnego oszczędzania na emeryturę. Choć oba służą podobnemu celowi, różnią się istotnie pod względem korzyści podatkowych, limitów wpłat i zasad wypłaty. W tym artykule szczegółowo porównamy IKE i IKZE, aby pomóc Ci wybrać opcję najlepiej dopasowaną do Twoich potrzeb.

Podstawowe różnice między IKE a IKZE

Zanim przejdziemy do szczegółowego porównania, warto poznać podstawowe różnice między tymi dwoma instrumentami:

Cecha	IKE	IKZE
Korzyść podatkowa	Zwolnienie z podatku od zysków kapitałowych przy wypłacie	Odliczenie wpłat od podstawy opodatkowania + niższy podatek przy wypłacie
Limit wpłat (2023)	20.805 zł	8.322 zł (pracownicy) 12.483 zł (przedsiębiorcy)
Wiek uprawniający do wypłaty	60 lat lub nabycie uprawnień emerytalnych po ukończeniu 55 lat	65 lat
Podatek przy wypłacie	Brak podatku	10% zryczałtowany podatek dochodowy

Szczegółowe porównanie IKE i IKZE

1. Korzyści podatkowe

IKE: Główną korzyścią jest zwolnienie z 19% podatku od zysków kapitałowych (tzw. podatku Belki) przy wypłacie środków. Oznacza to, że wszystkie zyski wypracowane w ramach IKE są zwolnione z opodatkowania, pod warunkiem spełnienia wymogów wiekowych i czasu trwania oszczędzania. Wpłaty na IKE dokonywane są z już opodatkowanego dochodu.

IKZE: Oferuje podwójną korzyść podatkową. Po pierwsze, wpłaty na IKZE można odliczyć od podstawy opodatkowania PIT, co daje natychmiastową oszczędność podatkową (w zależności od stawki podatkowej - 12% lub 32%). Po drugie, wypłata z IKZE jest opodatkowana zryczałtowanym podatkiem w wysokości tylko 10%, co jest korzystniejsze niż standardowe stawki PIT.

Przykład: Pan Kowalski zarabia 10.000 zł brutto miesięcznie i jest opodatkowany stawką 32% (drugi próg podatkowy). Wpłacając 1.000 zł miesięcznie na IKZE, może odliczyć 12.000 zł rocznie od podstawy opodatkowania, co daje mu oszczędność podatkową w wysokości 3.840 zł rocznie (32% z 12.000 zł).

2. Limity wpłat

IKE: W 2023 roku limit wpłat wynosi 20.805 zł (trzykrotność prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego). Limit ten jest jednakowy dla wszystkich oszczędzających, niezależnie od formy zatrudnienia.

IKZE: W 2023 roku podstawowy limit wpłat wynosi 8.322 zł (1,2-krotność prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego). Dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą limit jest wyższy i wynosi 12.483 zł (1,8-krotność).

3. Zasady wypłaty

IKE: Środki można wypłacić bez konsekwencji podatkowych po osiągnięciu 60 lat lub nabyciu uprawnień emerytalnych po ukończeniu 55 lat, pod warunkiem dokonywania wpłat w co najmniej 5 latach kalendarzowych lub dokonania ponad połowy wartości wpłat nie później niż na 5 lat przed dniem złożenia wniosku o wypłatę.

IKZE: Wypłata środków jest możliwa po ukończeniu 65 lat oraz pod warunkiem dokonywania wpłat w co najmniej 5 latach kalendarzowych. Wypłata jest opodatkowana 10% zryczałtowanym podatkiem dochodowym.

4. Wcześniejsza wypłata

IKE: Możliwa jest wcześniejsza wypłata (zwrot środków), ale wiąże się to z koniecznością zapłaty 19% podatku od zysków kapitałowych.

IKZE: Wcześniejsza wypłata także jest możliwa, ale konsekwencje są poważniejsze: konieczność zapłaty podatku dochodowego według skali podatkowej (12% lub 32%) oraz utrata wcześniej uzyskanych korzyści podatkowych z tytułu wpłat.

5. Dziedziczenie

Zarówno w przypadku IKE, jak i IKZE, zgromadzone środki podlegają dziedziczeniu. Osoba oszczędzająca może wskazać osoby uprawnione do środków na wypadek śmierci. Osoby te mogą wypłacić środki bez konieczności płacenia podatku od spadków i darowizn.

W przypadku IKZE spadkobiercy muszą jednak zapłacić 10% zryczałtowany podatek dochodowy od wypłacanych środków.

Które konto wybrać - IKE czy IKZE?

Wybór między IKE a IKZE zależy od indywidualnej sytuacji każdej osoby. Oto kilka wskazówek, które pomogą podjąć decyzję:

IKE może być lepszym wyborem, jeśli:

• Jesteś w pierwszym progu podatkowym (12%) i spodziewasz się wysokich zysków kapitałowych w długim okresie
• Zależy Ci na wyższym limicie wpłat (20.805 zł rocznie)
• Planujesz przejść na emeryturę wcześniej (po 60. roku życia)
• Nie chcesz płacić żadnego podatku przy wypłacie

IKZE może być lepszym wyborem, jeśli:

• Jesteś w drugim progu podatkowym (32%) i możesz skorzystać z wysokiej ulgi podatkowej
• Zależy Ci na natychmiastowych korzyściach podatkowych (odliczenie od dochodu)
• Akceptujesz konieczność zapłaty 10% podatku przy wypłacie
• Planujesz przejść na emeryturę po 65. roku życia

Najlepsza strategia: korzystaj z obu kont

Dla wielu osób najlepszym rozwiązaniem może być korzystanie zarówno z IKE, jak i IKZE. Taka strategia pozwala maksymalnie wykorzystać dostępne limity i korzyści podatkowe:

1. Najpierw wpłacaj na IKZE do wysokości rocznego limitu, aby skorzystać z odliczenia od dochodu
2. Gdy wykorzystasz limit IKZE, zacznij wpłacać na IKE, aby dodatkowo zwiększyć oszczędności emerytalne zwolnione z podatku Belki

Dzięki takiemu podejściu możesz w 2023 roku odłożyć łącznie nawet 29.127 zł (dla pracownika) lub 33.288 zł (dla przedsiębiorcy) rocznie w ramach preferencyjnych form oszczędzania na emeryturę.

W jakiej formie prowadzić IKE i IKZE?

Zarówno IKE, jak i IKZE mogą być prowadzone w różnych formach:

• Rachunki w funduszach inwestycyjnych
• Rachunki maklerskie
• Ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym
• Rachunki bankowe
• Dobrowolne fundusze emerytalne

Wybór formy powinien zależeć od Twojej wiedzy o inwestowaniu, skłonności do ryzyka oraz horyzontu inwestycyjnego. Dla osób preferujących samodzielne inwestowanie najlepszym wyborem będzie rachunek maklerski, dla osób bez doświadczenia inwestycyjnego - fundusze inwestycyjne lub DFE.